Еліміз бойынша ұялы байланысты іске асыратын Kcell, Beeline, Tele2 операторларының қызмет көрсету пакеттері көп болғанымен, елдің көңілінен шығатыны шамалы. Тарифтерінің қымбатшылығын былай қойғанда, ұсынылатын қызмет түрлері оған лайықты емес. Мәселен, ірі қалалар маңында ғана 4G байланысы ұстап, бұл жерлерден алыстаған сайын сапасы нашарлап, біртіндеп 3G, 2G, Н+, Н жиілікке ауысып кетеді. Алыс аудандар мен таулы аймақтарда ол да жоқ. Бұл аудандардың тұрғындары алда қосылатын 5G байланыс туралы армандай да алмайды. Осыған байланысты көп тірлігі күндіз-түні интернетке байланған халық арасында шығын да, шағым да көп.
Ұялы байланыс операторларының қызметіне деген арыз-шағымның артып кетуіне байланысты арнайы рейдке шыққан Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрі Бағдат Батырбекұлы Мусин олардың жұмысын қатаң сынға алып, ең қысқа мерзімде күрделі мәселені шешуді тапсырды. Олай болмаған жағдайда, әр екі ай сайын тұрақты түрде тексеру жүргізіліп, қомақты көлемде айыппұл салынатынын ескертті.
«Сіздерде тек екі жол бар. Не мұнда қалыпты 4G болады немесе әрбір оператор 4 млн теңге айыппұл арқалайды. Біз айыппұл салудан шаршамаймыз», – деді министр.
Аталмыш министрліктің мәліметінше, операторларға қатысты түсетін арыз-шағым бұрынғыдан әлдеқайда жиілеген. Баспасөз хатшысы Ерхан Таткеннің хабарлауынша, мемлекет басшысы атап өткендей, интернет, яки байланыс тұрғындарға қолжетімді болу керек. Сапасыз қызмет көрсететін байланыс операторына қатысты бірқатар заңдық нормалар күшіне енді. Заңбұзушылық қайталанса, онда айыппұл 200-ден 1500 АЕК-ке дейін артады (www.24.kz). Ендігі жерде тарифтерін орынсыз көтеріп, оған сай қызмет түрлеріннің сапасын жақсарта алмаған ұялы байланыс компаниялары айтарлықтай көп көлемінде айыппұл төлейді. Бұрын бұл сома 10 есе аз болса, яғни айыппұл көлемі 350-400 000 теңге көлемінде болса, енді 4 миллион теңгеге дейін өсетін болды. Егер заңбұзушылық қайталанса, айыппұл құны тағы артады.
Еліміздің негізгі қалалары мен ауыл-аймақтарының көбі ұялы байланыспен қамтылған десек те, ақшасын салғанмен оған сай қызмет ала алмай отырғандары жетерлік. Kcell, Beeline, Tele2 байланыстарының жалпы тарифтері 990 теңгеден басталып, 8000 теңгеге дейін жеткен. Алайда сапаға сай қызмет көрсете алмай отырған Теле2 байланыс желісіне қатысты шағымдар легі толастар емес. Қала орталығынан алыс елді мекендерде, тіпті қаланың іргесінде отырған ауылдарда Теле2-нің қызмет көрсету аумағы шектеулі. Сол себепті бағасы жағынан тарифтері қолжетімді болғанымен, алыс жолға шыққан жолаушылар үшін бұл байланыс тиімсіз, тіпті түрлі қысылтаяң жағдайда қиындықтарға тап келуіңіз мүмкін. Осыған байланысты қалалы жердегі тұтынушылардың көп бөлігі мен шалғай ауыл-аймақтың тұрғындары Beeline байланысының қызметіне көшкен. Алысқа бармай-ақ қояйық, мына тұрған Нарынқол ауданында Теле2 операторы ешқандай қызмет көрсетпейді. Ауданға жақындаған бетте өшеді де, орнына түсініксіз тілдегі хабарламалар келіп, Қытайдың ұялы байланысы қосылады да, тарифке салған аз ақшаңды сүлікше сорады. Ал Талғар ауданының шет ауылдарында бұл байланыстың тұтынушылары антенна ұстайтын жер іздеп, смартфондарын құшақтап, жүгіріп жүруге мәжбүр. Бұл кешегі карантин уақытында, әсіресе балалар онлайн сабақ оқыған кезде қатты білінді. Бір бұл емес, жалпы ұялы байланыстардың жағдайы сын көтермейді.
Тарифтік жоспарлары ең қымбат Kcell операторының байланыс қызметі де көңіл көншітерлік емес. Мұндағы ең арзан тарифтік жоспар 2900 теңге, ал ең қымбат тариф 8000 тг бола тұра, көбіне бір реттік қысқа мерзімді науқандық тарифтерді ұсынады. Қалтасы жұқа қарапайым халық үшін бұл да тиімсіз. Сондықтан тұтынушылар бағасы жағынан қолжетімді Tele2-мен қоса, амал жоқ сапалы интернет қызметін ұсынатын басқа да операторлардың қызметін қолданып отыр.
Қымбатшылық бүйірден қысып, аз айлыққа күні қараған қарапайым халық үшін байланыс операторларының тарифтерін қымбаттату тиімсіз болғанымен олар да өз кезегінде нарыққа бағынатыны анық. Алайда қымбаттатқанына қарай сапалы қызмет ұсына алмай отырған компанияларға елдің өкпесі қара қазандай. Ал оларға осы ынсапсыздығы үшін айыппұл арқалатам деген министрдің әрекеті қаншалықты жеміс берерін алдағы уақыт көрсетері хақ. Оған дейін «Жоққа жүйрік жетпейді», барды қанағат етіп, қолда бар «жалғыз атқа» ие болғаннан өзге амал жоқ.
Жанбота СҰЛТАНМҰРАТҚЫЗЫ
