2022-2026 жылдарға арналған сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясат тұжырымдамасының жобасын талқылау туралы
Мемлекет Басшысының Жолдауын іске асыру жөніндегі Жалпыұлттық жоспарды іске асыру мақсатында ҚР Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі (Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет) келесі бес жылға арналған сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясат тұжырымдамасының жобасын, сондай-ақ оны іске асыру жөніндегі іс-қимыл жоспарын әзірледі.
Барлығымызға белгілі, мемлекет басшысы бизнес-қоғамдастықпен кездесуде (21.01.2022 ж.) корпоративтік сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылға ерекше назар аудара отырып, осы Тұжырымдаманы кәсіпкерлік қоғамдастықпен егжей-тегжейлі талқылау қажеттігін атап өтті.
Осыған байланысты а.ж. 24 қаңтарда Алматы облысында облыс әкімі К.А.Бозымбаевтың қатысуымен тұжырымдама жобасын талқылау үшін кәсіпкерлер және өңір активімен кездесу өтті.
Айта кету керек, Тұжырымдаманы әзірлеу кезінде азаматтық қоғамның пікірі, халықаралық тәжірибе, сондай-ақ жинақталған жеке тәжірибе маңызды болды.
Тұжырымдамада нақты реформалар мен жобаларды қамтитын міндеттердің 6 блогы көзделген:
— біріншісі сыбайлас жемқорлыққа төзбеушілікті қалыптастыруға арналған.
— шаралардың екінші блогы сыбайлас жемқорлық мүмкіндіктерін барынша азайтуға бағытталған.
— шаралардың үшінші блогы жауапкершіліктің бұлтартпастығын қамтамасыз етуге бағытталған.
— төртінші блок-бұл азаматтық қоғамды сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылға одан әрі ауқымды тарту жөніндегі шаралар.
— бесінші блок сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясаттың мониторингіне арналған.
— алтыншы блок сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі уәкілетті органның қызметін одан әрі жетілдіруге бағытталған.
Парасатты бизнесті қалыптастыру мақсатында Тұжырымдама жобасында сыбайлас жемқорлыққа қарсы стандарттарды ерікті түрде енгізу бойынша шаралар блогы көзделген. Осы бағытта өз тиімділігін көрсеткен алдыңғы қатарлы халықаралық тәжірибелер негізге алынды.
Мысалы, Шығыс Еуропа елдерінде «Клеер Вейф» («Мөлдір толқын») шартты атауымен өнімді, қызметтерді және маркетингтік материалды ашық бизнес-таңбалау бастамасы іске асырылды. Бұл белгі іскерлік этиканың, ашықтықтың, жауапкершілік пен тұрақтылықтың символы болып табылады.
Мұндай компаниялар кейіннен «таза параққа» түседі, бұл оларға мемлекеттік тапсырысты алу кезінде артықшылықтар береді.
Сондай-ақ, бүгінде қолданыстағы заңнамада бизнестің қызметіне сыбайлас жемқорлыққа қарсы комплаенс-қызметтерді ерікті түрде енгізу назарға алынған.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы комплаенс институтын одан әрі дамыту арнасында комплаенс-офицерлерді даярлау жөніндегі тиісті білім беру бағдарламаларын енгізу алға қойылған.
Бұдан басқа, Тұжырымдама жобасы сыбайлас жемқорлыққа қарсы стандарттарды енгізген және адал жұмыс істейтін компанияларды ынталандыруды қарастырады. Аталған ынталандыру мемлекеттік сатып алу, мемлекеттік қолдау және т.б. кезінде преференциялар алу арқылы іске асырылуы мүмкін.
Осы шаралардың барлығы корпоративтік секторды адал болуға, әділ ойын жүргізуге ынталандыруға бағытталған. Мұндай тәсілден барлығы ұтпақ.
Бизнес жоғары беделге және сәйкесінше пайдаға ие болады, азаматтар – сапалы өнім, мемлекет – әлеуметтік-экономикалық тұрақтылықтың іргетасы.
Тұтастай алғанда, дайындалған құжатта олардың сапалы іске асырылуы жағдайында біздің қоғамдағы сыбайлас жемқорлықты жоюға ықпал етуге қабілетті шаралар бар деп айтуға болады.
Азаматтарға, кәсіпкерлерге, ҮЕҰ-ға көмек тұжырымдаманы іске асырудың бүкіл мерзімі ішінде пайдалы болады.
