Қоғамның тіл мәдениетін көтеру бағытындағы әрбір қадамды үздіксіз жетілдіре беру оңды жолға жеткізетіні ақиқат. Өткен айдың соңында ҚР Премьер-Министрі Асқар Маминның қазақ тілі әліпбиін латын графикасына көшіру жөніндегі ұлттық комиссия отырысын өткізіп, латын графикасына негізделген қазақ тілі әліпбиін жетілдіру бойынша атқарылған жұмыстарды талқылағаны да осы мақсаттан туған дүние.
Қоғамдық пікірді ескеру мақсатында өтіп жатқан ашық талқылаудың бірі аудандық мәдениет және тілдерді дамыту бөлімінің бастамасымен «ZOOM» платформасы арқылы онлайн түрде өтті. Шараға аудандық білім мекемелерінің қазақ тілі пәнінің мұғалімдері, мектеп директорларының орынбасарлары, «Тіл» оқыту орталығының қызметкерлерін қосқанда жалпы 87 адам қатысты. Шара барысында дарынды балаларға арналған №8 арнаулы гимназия мектебінің қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі, педагогика ғылымдарының магистрі, «Ы.Алтынсарин» төсбелгісінің иегері Майраш Көбенқызы жаңа графиканы арнайы слайд арқылы түсіндіріп, артықшылығы мен кемшін тұстарып жүйелеп жеткізді. Байқасақ, соңғы ұсынылған нұсқа қазақ тілінің жазу дәстүрінде орныққан «бір дыбыс – бір әріп» принципіне сәйкестендіріле жасалған. Жетілдірілген әліпбиде әріп саны – 31, әліпби тек латын әліпбиі базалық жүйесі таңбаларынан құралған. Бұл әліпбиде қазақ тілінің 28 дыбысы толық қамтылған. Қазіргі ә (ä), ө (ö), ү (ü), ұ (ū) және ғ (ğ), ш (ş) қазақ әріптері диакритикалық таңбалармен берілген. Әліпбиде халықаралық тәжірибеде қолданыста бар умляут ( ̈ ), макрон ( ˉ ), седиль ( ̧, ), бревис ( ̌ ) диакритикалық таңбалары қолданылған.
Майраш Көбенқызы жаңа әліпбиде көрсетілген ноқаттардың пернетақтада қалай орналасатындығы, кириллицадан келген «В», «Ф» дыбыстарының қажеттігі бар ма деген қатысушылардан түскен сауалдарға да маман ретінде түсінікті түрде жауап қайтарды.
Естеріңізге сала кетейік, 2017 жылдың 12 сәуірінде Елбасымыз «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мақаласында Қазақстанның 2025 жылға дейін латын әліпбиіне көшетіндігін мәлімдеген болатын. Кезең-кезеңімен жүзеге асып келе жатқан әліпбидің тіліміздің әлсіреуіне әкеліп соғады деп қауіптену негізсіз. Өйткені тіл сол қалпында қалып, өзгеріс тек таңбалануында ғана. Керісінше, латын графикасының әлемде беделі өсіп тұрған кезеңде, қазақ тілінің одан әрі нығайып әлемдік кеңістікте сақталуына зор ықпал етеді.
Меруерт Мәулет
«Талғар»
